Sleutelen voor beginners – Deel 5: Kleppen stellen met Hans en Rammstein.

Wanneer je naar de andere kant van de wereld wilt op een motor is het handig om een klein beetje technische kennis te hebben van die motor. In deze sleutelblog reeks nemen wij jullie mee in onze lessen en bevindingen op het gebied van sleutelen in de aanloop naar onze reis van Amsterdam naar Australië. Heb je deel 1, 2, 3 of 4 nog niet gelezen? Klik om naar deel 1, deel 2, deel 3 of deel 4 te gaan.  

Na het geven van een nagenoeg perfecte kleine beurt aan de motor van Erik (zie: Sleutelen deel 3) is het tijd geworden voor de volgende stap. Nieuwe banden, kleppen en carburateurs afstellen en eventueel wiel- en balhoofdlagers vervangen. Een indrukwekkende lijst met werkzaamheden die we absoluut niet alleen kunnen, maar ook niet willen overdragen aan een (vak)garage. Niet omdat we dit niet vertrouwen, maar omdat we er dan niets van kunnen leren (meekijken is meestal ongewenst). En niet onbelangrijk, zo’n lijst met werkzaamheden slaat direct een gat in onze reisbegroting! Daarom zijn we op zoek gegaan naar een vakman die ons kan begeleiden in deze werkzaamheden, voor een mooie prijs.

Van Peter hebben we veel geleerd, maar voor onze nieuwe werkzaamheden leek het ons een goed idee om een andere leermeester te zoeken. Iemand die vanuit een andere invalshoek uitleg kan geven aan de techniek en valkuilen (die er hopelijk niet zijn..) van onze motoren. Op het Honda Transalp Forum kijken we vanaf het begin al veel naar de techniek en aanpassingen van andere Transalpers. Hier zijn ook een aantal vakmannen te vinden die een ‘doe het zelf concept’ aanbieden. Sleutelen onder toezicht van een vakman. Zo zijn we bij Hans van PJS Motorbandenservice terecht gekomen. Met Hans hebben we de werkzaamheden vooraf besproken. Evenals welke banden we wellicht willen monteren.

Maar hoe kies je de juiste banden? Een zoektocht op zichzelf! Banden die specifiek gemaakt zijn voor de snelweg vallen af, evenals banden die geheel gemaakt zijn voor onverharde wegen. We zoeken dus de perfecte ‘gulden middenweg banden’. Banden die een mogelijke lange levensduur hebben en zowel op verharde als onverharde wegen goed presteren. En juist hiervan zijn veel verschillende banden beschikbaar. Na veel speurwerk zijn we bij de Heidenau K60 Scout terecht gekomen, een “50-50” band voor een gebalanceerde prestatie op en naast de snelweg. Klaar voor alles, althans op papier 🙂 Heike en Filippo van 2livethedream hebben een interessant stukje geschreven over deze banden.

Op zaterdagochtend zijn we na een stevig ontbijt klaar voor vertrek richting Elburg voor de sleuteldag. Maar dan laat voor het eerst de motor van Erik ons in de steek, hij wil niet starten. De winterslaap was wellicht toch niet heel bevorderlijk voor de accu. Gelukkig staan er voldoende auto’s op het erf om de motor met startkabels weer te voorzien van leven en loopt hij direct weer als een zonnetje. Toch zet het wel even te denken, moet wellicht de accu ook vervangen worden?

Uiteindelijk gaan we dan op weg naar Elburg, waar we iets over 0900 uur arriveren. Hans staat ons al op te wachten met verse koffie, Rammstein uit de luidsprekers en zijn eigen Honda Transalp die buiten mooi staat te stralen.

Hans maakt eerst op onze motoren een tochtje om de algemene staat te bepalen. De motor van Bertha rijdt goed, al is hij bij het optrekken een klein beetje traag, alsof het een diesel is. Maar na dit dode moment trekt hij de straatstenen bijna uit de straat! Bij de motor van Erik is het allemaal net niet goed. Alles op het stuur staat een beetje verkeerd afgesteld, schakelpedaal staat net een beetje te laag, versnellingskabel is niet goed gemonteerd. Een voldoende, maar met de hakken over de sloot. Daar moet aan gewerkt worden vandaag.

Tijdens nog een bak koffie en nog meer Rammstein krijgen we bij het Transalp motorblok onze eerste les, waar zitten alle bougies en kleppen? Hoe kun je alles het beste verwijderen.

We beginnen met het demonteren van alle kappen. En dat is bij de Transalp ook direct het meeste werk. De zijkappen aan de achterzijde met de druppellader en zadelslot zijn vrij snel te verwijderen, de zijkappen aan de voorzijde met de koplamp zijn van een andere orde. Veel schroefjes en kliksystemen die voorzichtig verwijderd moeten worden, één verkeerde beweging en het zootje breekt. Aansluitingen van de koplamp en knipperlichten moeten ook los, het windscherm en afdekking van het dashboard kunnen hierna ook verwijderd worden.

Hierna blijft er een soort geraamte over, ziet er best stoer uit. We vragen ons al af waarom er geen doorzichtige motoren op de markt zijn zodat je het hart van de motor goed kunt zien.

Na de worsteling met de kappen zijn het voor- en achterwiel aan de beurt. Tijdens onze reis bestaat de kans dat we een lekke band krijgen, het verwijderen en weer monteren van de wielen moeten we dus wel kunnen. Gelukkig is het geen hogere wiskunde, zowel het voor- als achterwiel is vrij snel verwijderd. Dit geeft vertrouwen voor een eventuele bandenwissel tijdens onze reis. De banden worden op het bandenmonteersysteem van Hans voorzien van de stoere Heidenau K60 Scout noppenbanden.

Tijdens het klussen is het een komen en gaan van mensen in de garage van Hans. Een paar komt langs voor een set nieuwe banden op de BMW en ‘scooter’, Hans zijn dochters en kleinzoon komen gezellig op de koffie. Voor iedereen is tijd en alles gaat met ogenschijnlijk gemak. Het sleutelen bij Hans is een aangename belevenis.

Na de bandenwissel gaan we aan de slag met het vervangen van de bougies en het stellen van de kleppen. Twee bougies zijn makkelijk te verwijderen met de bougiesleutel. De andere twee zitten een stuk lastiger, vlakbij de radiator zit een bougie op een vervelende plek. Maar met een beetje kunst- en vliegwerk worden de andere twee bougies ook verwisseld, weer een klusje afgevinkt.

Om de kleppen zichtbaar te maken moeten een paar afdekplaatjes verwijderd worden. De kleppen in onze motoren zorgen voor het inlaten van het brandstof/luchtmengsel en het afvoeren van verbrandingsgassen uit de cilinders. Doordat de kleppen tijdens het rijden erg heet worden, vooral de uitlaatkleppen, zetten ze uit en de klepsteel wordt langer. Om die verlenging te compenseren moet er een kleine ruimte aanwezig zijn tussen de bovenkant van de klepsteel en de tuimelaar, of in ieder geval de bovenliggende nokkenas, tussen de nok of nokkenas en de nokvolger; de klepspeling. Moderne motoren hebben vaak hydraulische nokvolgers die met oliedruk automatisch compenseren voor veranderende klepsteellengte. Bij oudere motoren (onze motoren zijn uit het jaar 2005/2006) moet de klepstelling met enige regelmaat gecontroleerd en afgesteld worden. Met twee voelplaatjes en het Haynes werkplaatsboek, waarin aangegeven staat wat de minimale en maximale klepafstelling moet zijn, kunnen de kleppen waar nodig afgesteld worden. Bij de motor van Bertha staat alles perfect afgesteld, de kleppen van Erik zijn motor staan net wat minder afgesteld.

Na de kleppenklus mag de motor weer helemaal in elkaar gezet worden. Zij- en voorkappen weer bevestigen, windscherm en dashboard. Alles op de plek waar het vandaan is gekomen. Het verwijderen van de kappen was in vergelijking met het aanbrengen een simpel klusje. Misschien omdat we al de hele dag druk bezig zijn merken we dat het allemaal iets langzamer gaat en de irritatie een beetje begint op te steken. Rammstein uit de luidsprekers helpt nu ook niet meer echt motiverend. Ondertussen werkt Hans onverstoord aan de stroomaansluiting van de knipperlichten van Bertha welke storing veroorzaken, hij laat ons lekker aanmodderen. Zo’n moment van irritatie is wellicht straks tijdens de reis een goed mooi moment om de boel de boel te laten en op onze campingplaats een biertje open te trekken.

Maar vandaag hebben we een ‘tijdslimiet’ en moet alles weer gemonteerd worden. Dus tellen we een paar keer tot tien en zetten uiteindelijk dan toch de hele motor weer in elkaar. Goed werk geleverd, maar waar komen die paar schroeven nu vandaan die we over hebben?!?! Vertwijfeld kijken we elkaar aan en vragen Hans of hij een idee heeft. De schroeven hadden aan de achterzijde van het dashboard aangebracht moeten worden, maar het is geen ramp als ze er niet zitten. Opgelucht halen we adem en geven elkaar een high five! Volgende keer beter opletten, maar voor nu zijn we meer dan tevreden!

Na een lange sleuteldag van bijna 12 uur waarbij we vrijwel non-stop bezig zijn geweest, staan de motoren weer buiten. We nemen afscheid van onze leermeester Hans en zijn begeleidingsband Rammstein.

We trekken onze nieuwe helmen over het hoofd en rijden op onze perfect afgestelde motoren terug naar Bant. Het was een geweldige dag, Hans kunnen we iedereen aanraden en we komen hier zeker nog een keer terug!